بیوفیدبک یا بازخورد زیستی استفاده از ذهن است برای بهبود سلامت. بیوفیدبک به شما کمک می کند تا به کمک ذهنتان برای درمان بیماری های خاص تدبیر کنید.

بیوفیدبک چیست و چه کاربردی دارد؟

بازخورد زیستی یا بیوفیدبک نوعی از پزشکی مکمل و جایگزین است که درمان – ذهن بدن نامیده می شود. تمرینات بیوفیدبک به این منظور طراحی شده است تا با روش غلبه روح بر جسم، شما را قادر کند از تفکرات و اراده تان برای کنترل بدن استفاده کنید.

بازخورد زیستی مبتنی بر ایده ایست که با مطالعات علمی به اثبات رسیده است و آن این که انسان دارای قدرت فطری و ذاتی است که می تواند با ذهنش بسیاری از اعمال خودکار و غیر ارادی بدنش را کنترل کند.

متخصص بیوفیدبک برای کسب این توانایی به شما کمک می کند و در این راه از دستگاه کنترل کننده مخصوصی با علائم هشدار دهنده خاصی استفاده می کند. این دستگاه به شما کمک می ک که برخی از اعمال جسمی بدن و پاسخ آنها را تحت کنترل خود درآورید مثل:

• فعالیت مغزی
• فشار خون
• کشش عضلات
• ضربان قلب
• حرارت پوست
• فعالیت غدد عرق

هنگامی که یاد بگیرید چگونه این اعمال و پاسخ هایشان را تشخیص داده کنترل کنید، آن گاه قادر خواهید شد از بیوفیدبک برای کمک به درمان بسیاری از مشکلات جسمی و ذهنی استفاده کنید.

بازخورد زیستی یا بیوفیدبک چرا انجام می شود؟

بک به خصوص برای درمان بیماری های وابسته به تنش مفید است و تحقیقات متعددی نیز در مورد درمان بسیاری از بیماری های دیگر در حال انجام می باشد مثل:

• آسم
• سردرد
• گر کرفتگی
• بیماری عروقی رینود
• سندرم رودهٔ تحریک پذیر
• تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی
• ضربان های نامنظم قلب (آریتمی قلبی)
• کمر دردهای مزمن
• یبوست مزمن
• فشار خون بالا
• بی اختیاری
• صرع

آیا تاکنون شده آرزو کنید کاش می توانستید تمام علائم بیماری تان را از بین ببرید؟

بازخورد زیستی شما را قادر خواهد ساخت تا چنین کنید و با مهار قدرت ذهن به سلامت خود کمک کنید.

بیوفیدبک به دلایل زیر ممکن است برایتان مفید باشد

1. ممکن است نیاز شما را به دارو کم و حتی برطرف کند.
2. این توانایی را دارد که در درمان بیماری هایی که به دارو جواب نداده موثر واقع شود.
3. بازخورد زیستی با تولید بازخوردهای قابل اندازه گیری شما را قادر می سازد پیشرفت و یادگیری خود را کنترل کنید و بهبود شما را به عهده خودتان می گذارد.

خطرات بیوفیدبک

بازخورد زیستی عموما بی خطر و مطمئن محسوب می شود. اما به هر حال اگر مبتلا به افسردگی، سایکوز یا سایر بیماری های مهم روانی هستید نباید از بازخورد زیستی استفاده کنید.

بنابراین مبتلایان به دیابت باید بسیار محتاط باشند. در مورد استفاده از بازخورد زیستی حتما با پزشکتان مشورت کنید.

هدف از بیوفیدبک

آموزش بیوفیدبک در کلینیک های درمان جسمانی ، مراکز پزشکی و بیمارستان ها انجام می شود. اخیرا در آمریکا برنامه ها و وسایل بیوفیدبک متعددی برای استفاده در منزل در اختیار عموم قرار گرفته است ولی حتما باید در شروع از یک درمانگر ماهر کمک بگیرید تا نتایج دراز مدت بهتری حاصل گردد.

آماده سازی برای بیوفیدبک بستگی به نوع درمان بیوفیدبکی است که مورد استفاده قرار می دهید. یک جلسه درمانی بیوفیدبک معمولا ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می کشد. زمان و تعداد جلسات بستگی به شرایط شما و سرعت یادگیری شما در کنترل پاسخ های جسمی تان دارد.

در جلسات درمانگر، حسگرهای الکتریکی را به نقاط مختلف بدن شما وصل می کند. این حسگرها پاسخ های فیزیولوژیک بدن شما به تنش را نشان می دهد. به عنوان مثال انقباض عضلات در ضمن یک سردرد کششی از طریق چشمک زدن چراغ یا بوق زدن نشان داده می شود.

فیدبک یا بازخورد به شما اجازه می دهد تا شما نیز با اعمال جسمانی معین مثل کشیدن عضلات به تدریج پاسخ بدنی تان را با آن (در این مورد سردرد) همراه کنید. وقتی شما تشخیص می دهید که سردرد تان در نتیجه انقباض عضلات است گام بعدی، یادگیری این مطلب است که چگونه تغییرات جسمی مثبت را در بدنتان برانگیزانید. به عنوان مثال شل کردن عضلات خاص در هنگام فشار جسمی و روحی.

هدف نهایی شما ایجاد پاسخ ها در وجود خودتان و خارج از کلینیک و بدون کمک فن آوری است.

انواع بیوفیدبک

برای کسب اطلاع در مورد پاسخ های مختلف بدن شما، درمانگر از فنون مختلف استفاده می کند. تعیین این که کدام یک از فنون برای شما مناسب تر است بستگی به بیماری خاص شما دارد دستگاه ها و فنون عبارتند از:

الکترومیوگرام

دستگاه الکترومیوگرام از حسگرهایی استفاده می کند تا انقباض عضله را اندازه گیری کند. با تعیین میزان انقباض عضله یاد می گیرید که زودتر آن را احساس کرده و بلافاصله سعی در کنترل انقباض نمایید.

از الکترومیوگرام بیش تر برای شل کردن عضلات استفاده می شود که در ایجاد کمرد دردها، سردردها، درد گردن و دندان قروچه دخالت دارند. همچنین می توان از آن در درمان برخی از بیماری هایی که با تنش بدتر می شوند نیز استفاده کرد. مثل آسم و زخم های گوارشی.

بیوفیدبک درجه حرارت

بیوفیدبک درجه حرارت از حسگرها به انگشتان پا وصل می شوند تا درجه حرارت پوست را اندازه گیری کنند. از آن جا که درجه حرارت بدن اغلب هنگام تنش کاهش می یابد، بنابراین کم شدن درجه حرارت می تواند شخصی را آگاه کند تا از فنون تن آرامی استفاده کند.

آموزش پاسخ پوستی گالوانیک

حس گرهای روی پوست، فعالیت غدد عرق و میزان تعریق روی پوست را اندازه گیری می کند و بیمار را از اضطراب آگاه می سازد. این اطلاعات می تواند در درمان اختلالات هیجانی مثل ترس ها، اضطراب و لکنت زبان مفید باشد.

الکتروانسفالوگرافی

این نوار فعالیت امواج مغزی را در حالت های مختلف مغزی مثل بیداری، آرامش و خواب سبک و عمیق نشان می دهد. در درمان بی خوابی و صرع و سایر اختلالات اعصاب نیز می توان از EEG و روش بیوفیدبک آن استفاده نمود.

یافتن یک درمانگر بیوفیدبک

اگر تصمیم به انجام بیوفیدبک دارید در جستجوی یک درمانگر کارآزموده باشید. بسیاری از درمانگرهای بیوفیدبک یا در رشته های دیگری از خدمات بهداشتی تحصیل کرده و آموزش دیده اند مثلاً پرستاری یا فیزیوتراپی و یا ممکن است تحت نظارت یک پزشک کار کنند.

برخی از درمانگرهای بیوفیدبک از موسسات یا آموزشکده های تخصصی آموزش بیوفیدبک مدرک گرفته اند. شما می توانید اطلاعات مربوط به تحصیل کرده های بیوفیدبک را از سازمان نظام پزشکی شهر خود یا از دانشگاه علوم پزشکی (معاونت درمان) جویا شوید.

قبل از گذاشتن قرار ملاقات با درمانگر بیوفیدبک، حتماً اطلاعات کافی در مورد او جمع آوری کنید و در ملاقات از او بخواهید اطلاعات زیر را در اختیار شما قرار دهد.

آیا در رشته بیوفیدبک مدرک دارد؟ یا در رشته دیگری از خدمات مراقبت های بهداشتی تجربه درمان چه بیماری هایی را با بیوفیدبک دارد.

اگر نتوانید یک درمانگر دارای مدرک در منطقه خود بیابید از پزشک خود یا از کسانی که اطلاعاتی در مورد درمان با بیوفیدبک دارند. سؤال کنید.

نتایج بیوفیدبک

افراد با تجربه مطمئن نیستند که عملکرد بیوفیدبک چگونه است. بسیاری از مردم که آن را تجربه کرده اند نمی توانند شرح دهند که چگونه قادر شده اند بدنشان را کنترل کنند با این حالی علائم بیماری شان بهبود یافته است.

بیوفیدبک ممکن است شما را قادر سازد تا میزان مصرف داروها را کاهش دهید و یا در درمان بیماری هایی که به دارو پاسخ خوبی نداده اند مفید باشد. سعی کنید دفترچه خاطرات روزانه ای داشته باشید تا استفاده از درمان بیوفیدبک را کنترل کنید و نیز احساسات خود را قبل ، ضمن و بعد از درمان یادداشت کنید تا از تاثیر بیوفیدبک بر درمان علائم خاص بیماری تان، ارزیابی داشته باشید.

با آموزش کنترل اعمال غیر ارادی بدن، بیوفیدبک می تواند وضعیت پزشکی شما را بهتر کند و فنون ارزشمندی برای زندگی سالم تر به شما بیاموزد.