مصرف نمک( کلرید سدیم) به میزان کافی، بر سلامت بدن و عملکرد آن تاثیر مهمی دارد و مصرف کمتر یا بیشتر از حد از آن برای سلامتی مضر می باشد. کلرید سدیم بیشتر از طریق نمک طعام وارد بدن انسان می شود، در روده به راحتی جذب شده و در کلیه و یا از طریق تعریق، دفع می شود. در ادامه با کلاه گیس همراه باشید تا بیش تر با تاثیر میزان مصرف نمک بر سلامت آشنا شوید.

کمبود نمک در بدن مشکلاتی را برای سلامتی ایجاد می کند و حتی در بیماران قلبی، کاهش مصرف نمک می تواند خطر داشته باشد.

محققان مرکز پزشکی دانشگاه راش شیکاگو دریافتند که بیماران مبتلا به نارسایی قلبی متوسط که از رژیم غذایی حاوی میزان سدیم اندک پیروی کردند در مقایسه با بیماران دارای شرایط مشابه که میزان مصرف نمک را محدود نکرده بودند، ۸۵ درصد بیشتر در معرض مرگ یا بستری شدن در بیمارستان به خاطر بیماری قلبی قرار داشتند .

خطر مصرف بیش از حد نمک

میزان حداکثر مجاز مصرف نمک، ۶-۲ گرم در روز می باشد اما معمولا افراد بسیار بیشتر از آن مصرف می کنند. چه به عنوان طعم دهنده غذا و یا از طریق غذاهایی که به کمک نمک نگهداری میشوند . مصرف بیش از حد نمک سبب افزایش فشار خون، مشکلات قلبی، آسیب به معده و مشکل کلیه و مثانه می گردد.

ورود بیش از حد نمک به معده سبب تضعیف و آسیب لایه جداری معده شده و شرایط را برای عفونت و آسیب سلولی معده توسط باکتریهایی که در شرایط اسیدی معده قادر به زندگی هستند نظیر هلیکو باکتر فراهم می سازد.

عفونت معده توسط نمک و غذاهای شور در طولانی مدت باعث سرطان معده می گردد.

نمک استخراج شده از آب های آلوده

در مورد نمک دریاچه ها، دریاها و اقیانوس ها، اگر نمک از مناطقی که آب آلودگی به مواد رادیواکتیو دارند تهیه شده باشد، تبخیر این آب شور اقیانوس و یا دریا برای تولید نمک طعام سبب افزایش غلظت نمکهای دیگر (نظیر نمک رادیم) نیز می شود.

از آنجا که آب اقیانوس به دریا تنها شامل کلرید سدیم نمی باشد و آنها شامل عناصر دیگر نظیر اورانیوم، رادیوم و سرب دنیا هستند.

در نتیجه نمک تولیدی از آب اقیانوس ها یا منابع آبی و خاک در برخی مناطق که با میزان بالا به رادیوم و سرب آلوده هستند، سرطان زا می باشد.

کشور هلند با وجود اینکه در مجاورت اقیانوس اطلس میباشد و دسترسی بالا به آب شور دارد، اما این کشور برای تولید نمک خوراکی محدودیت زیادی دارد (به دلیل آلودگی آب و خاک به فلزات سنگین) و مجبور به واردات نمک از سایر کشورها می باشد.

در کره و ژاپن قسمتی از نمک مصرفی از آب اقیانوس متولد می شوند که آلودگی قابل توجه به فلزات سنگین داشته و خطر ابتلا به انواع سرطان را بیشتر می کند.

بر اساس تحقیقات دکتر هری هاکسی، مصرف نمک خوراکی یکی از عوامل ایجاد کننده سرطان در کشور آمریکا می باشد. زیرا نمکهای خوراکی فروخته شده در آمریکا حاوی فلزات سنگین، ناخالصی ها، مواد شیمیایی و سفید کننده هستند .

اغلب محققین سرطان در کشورهای غربی، مصرف زیاد نمک را یکی از عوامل بروز سرطان میدانند .

به این دلیل که منابع آب شور در این کشورها به فلزات سنگین آلوده هستند و نتیجه در نمک تولیدی از این کشورها، غلظت بالاتری از فلزات سمی وجود دارد.

میزان مصرف نمک در مناطق مختلف دنیا

در مناطق داخلی ایران مقادیر زیادی نمک وجود دارند که آلودگی به فلزات سنگین رادیواکتیو در آن پایین تر از مناطقی نظیر غرب اروپا و شمال آمریکا می باشد.

خطر سرطان زا بودن در نمکهای ایرانی کمتر است، اما در سالیان اخیر ایران اقدام به واردات نمک خوراکی از اتحادیه اروپا نموده است .

با علم به مضر بودن نمک های آلوده به فلزات سنگین، کشورهای اروپایی مانند بلغارستان، نمک طعام را از خاورمیانه وارد می کنند و حتی برخی مهاجرین در استرالیا، نمک طعام تولیدی در عربستان را مصرف می کنند.

اما در ایران که نمک در بسیاری از مناطق با آلودگی پایین تر وجود دارد، قسمتی از نمک طعام مصرفی در ایران از اتحادیه اروپا و آلمان وارد می گردد (آلوده به فلزات سنگین و رادیواکتیو)، که مردم ایران را در معرض خطر بیشتری در ابتلا به انواع سرطان قرار میدهد.

برای کاهش خطر ابتلا به سرطان در ایران می بایست از نمکهای تولیدی از داخل فلات ایران استفاده کرد (مصرف به مقدار کافی) و از مصرف نمکهای وارداتی از کشورهای آلوده خودداری کرد.

استفاده زیاد از نمک در تهیه غذاها و نوشیدنیها (مانند دوغ) سبب افزایش آسیب به معده میشود.

در کشور هند و کشورهای جنوب خلیج فارس مانند عمان که به جای نمک از شیرین کننده در ساخت دوغ استفاده می کنند، نرخ ابتلا به سرطان معده در آنها بسیار پایین تر می باشد در مقایسه با ایران و ترکیه که از نمک زیادی برای ساخت دوغ استفاده می کنند.

مردم کشور عمان به دلیل مصرف به اندازه نمک، پرهیز از نوشیدنی های شور و عدم استفاده زیاد از نمک و سرکه برای نگهداری مواد غذایی، نرخ ابتلا به سرطان معده پایینی دارند.

استفاده درست از نمک

برای پیشگیری از سرطان معده و مشکلات فشار خون، میزان مصرف نمک را به اندازه کافی کاهش دهید و از خوردن مواد غذایی شور یا نگهداری شده در نمک و سرکه پرهیز نمایید. مصرف زیتون و یا سایر سبزیجات نگهداری شده در آب نمک و سرکه، ضررهای فراوانی دارد.

خوردن ترشی، شور خیارشور یا زیتون شور که مقدار قابل توجهی نمک و سرکه در آنها رفته است، ممکن است باعث آسیب به معده بشود.

برای خوردن زیتون شور راه مناسب تر این است که چند ساعت قبل از مصرف، این زیتون را تکه تکه بریده و مدتی در آب خالص قرار داد تا سرانجام شوری و سرکه آن توسط آب گرفته شود. به این ترتیب، خوردن این زیتون که طعم شور و ترش ندارد آسیب رساننده نخواهد بود.

استفاده از نمک و سرکه برای نگهداری طولانی مدت سبزیجات (به صورت شور و ترشی)، سبب می شود که مقادیر زیادی اسید، نمک و سرکه نیز وارد بدن شود که به جداره معده آسیب میرساند.

مطالعات نشان داده اند که مصرف غذاهایی که توسط نمک نگهداری میشوند (preserved salted food) مانند گوشت نمک زده شده، خیار شور، ترشی و شور به تدریج باعث عفونت معده شده و خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش میدهد . 

در مطالعه ای که در ژاپن انجام شد کاهش میزان مصرف نمک به طور مستقیم باعث کاهش سرطان معده گردید .

در کشورهایی که استفاده از نمک و سرکه برای نگهداری سبزیجات بیشتر است (شور و ترشی) و مردم آنها را مداوم با غذا مصرف می کنند (نظیر ایران و ترکیه در خاورمیانه و روسیه و بلاروس در شرق اروپا)، نرخ ابتلا به سرطان معده بالایی دارند. مردم کره و ژاپن به دلیل مصرف بیش از حد غذاهایی که به کمک نمک نگهداری می شوند، بسیار بیشتر از سایر کشورها به سرطان معده دچار می شوند.